Vodden (fragment)

Twee leerlingen van elke school in ons deel van Amsterdam mochten naar Franse les. Die werd één keer per week van half vijf tot half zes gegeven in een schoolgebouw in de Spaarndammerbuurt. Franse les was bedoeld voor de uitblinkers, voor de paradepaardjes onder de leerlingen van de vijfde en zesde klassen. Samen met Hannie, een klasgenoot uit de Haarlemmer Houttuinen, maakte ik wekelijks die voettocht. Allebei droegen we dan een grote, speciaal voor ons Franse leerboek en het bijbehorende schrift aangeschafte schooltas.
Bij Franse les hoorde huiswerk, een voor ons tot dan toe onbekend fenomeen. Wat woordjes overschrijven en uit het hoofd leren, een eenvoudig oefeningetje invullen; het kostte me meestal niet meer dan een kwartier. Ik maakte dit huiswerk in mijn middagpauze, in het huiskamertje van mijn opoe en opa, waar een groot deel van mijn familie overdag rondhing. Natuurlijk was deze omgeving niet de meest geschikte voor intellectuele arbeid. Maar in tegenstelling tot de andere dagen waarop ik in het blauwgerookte kamertje mijn sneetjes brood moest wegkauwen, kon ik me bij het maken van mijn Franse huiswerk geen betere plaats dan deze voorstellen.
Als ik mijn boek en schrift uit mijn schooltas opdiepte, en ostentatief ging uitkijken naar een plekje aan de tafel, sprong er onmiddellijk een tante op die mij haar stoel aanbood. ‘Ga hier zitten, pik...’ Terwijl ik me daar installeerde, zette mijn moeder een bordje met brood naast mijn boek. Bij het zien van mijn leerhouding dempten de meeste aanwezigen meteen hun stemmen tot fluisterniveau, of deden er abrupt het zwijgen toe. Zij die niet direct in de gaten hadden wat er te gebeuren stond en op het normale krijsvolume doorpraatten, werden door mijn moeder vermaand. ‘Sst! Die jongen van mijn moet Franse taal leren, voor school...’ Ik vouwde wat extra denkrimpels in mijn voorhoofd en boog me over mijn huiswerk, af en toe op de tast een hap brood nemend.
In minder dan een minuut was ik het geëerbiedigde middelpunt geworden van een onwerkelijk stil kamertje. Door de lok haar die voor mijn ogen hing keek ik steeds even naar mijn familieleden die verstijfd en starend naar de muren zaten te wachten op het dichtklappen van mijn boek.